Gastronomi dünyasının Nobel’i olarak adlandırılan Basque Culinary World Prize (BCWP) 2023’ün kazananı Şef Ebru Baybara Demir, 2024’te Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü tarafından “Dünya Gıda Kahramanı-World Food Hero” unvanını aldı. Demir 25 yıldır devam eden toprak, gıda, tarım odaklı çalışmaları, göçmen entegrasyonu ve yerel kalkınma başta olmak üzere toplumsal ihtiyaçlara gastronomi perspektifiyle ürettiği çözümlerle bu unvanları Türkiye’ye taşıyan ilk şef oldu.
Ebru Baybara Demir, Marmara Üniversitesi Turizm Rehberlik Bölümü’nde lisans eğitiminin ardından 1999 yılında Mardin’e yerleşti. Mardin’i turizmle tanıştırma hayaliyle yola çıkan Demir, yarattığı değişimle şehrin ilk turistik işletmesi olan Cercis Murat Konağı’nı kendisine inanan 21 kadınla beraber açtı. Anadolu mutfağı üzerine 20 yıldan fazla geniş çaplı araştırmalar yürüten Demir, “sofraya konan yemeğin lezzeti, gücünü aldığı topraktan ve fayda sağladığı hayatlardan gelir” felsefesiyle bir şef olmanın ötesinde, Mardin başta olmak üzere bölgede birçok sosyal gastronomi projesini hayata geçirdi. Sosyal gastronomi alanında elde ettiği ölçülebilir sonuçlarla ilkleri gerçekleştiren Demir, projelerinde tohumun, toprağın ve suyun doğal dengesinin korunmasından sürdürülebilir yerel ekonomilerin yaratılmasına, ürünün topraktan tüketiciye ulaştığı süreçten emek veren herkese geçim kaynağı yaratabilmesine de dikkat çekiyor. Ebru Baybara Demir, kurucuları arasında yer aldığı Topraktan Tabağa Tarımsal Kalkınma Kooperatifi çatısı altında Mezopotamya’nın en eski buğdaylarından Sorgül’ün çoğaltımı, Şemim Sabunları, online satış platformu, bölgenin ilk sıfır atık ve 6. his restoranı Zamarot 1890’ın yanı sıra kısa süre içerisinde hayata geçecek yeni girişimlerle yerel ürün, yerel mutfak ve yerel insan kaynağını bir araya getiren ideal kooperatif modelinin ulusal ve uluslararası arenada rol model oluşturabilmesi için çalışmalarına devam ediyor. Ebru Baybara Demir’in hayata geçirdiği diğer bir proje ise “Topraktan Toprağa Biyobozunur Atık Yönetimi” pazar yerlerinde ortaya çıkan sebze meyveden oluşan biyobozunur gıda atığının komposta dönüştürülüp kullanılmasıyla toprağın iyileştirilmesini, çiftçiye destek olmayı ve sağlıklı gıda üretimine katkı sağlamayı içeren rejeneratif (onarıcı) tarım çalışmasıdır. Proje kapsamında aynı zamanda pazaryerlerinde toplanan kullanılabilir durumdaki gıdalar ise Aşevlerine getirilerek gıda mühendisi gözetiminde denetlenmekte ve “Konserve ve Paketli Ürünler” ve “Sıcak Yemek Üretimi” olarak 2 aşamalı bir üretimle kullanılmaktadır. Demir, bu proje ile Amerikan online içerik platformu HBO Max tarafından “Dünyanın 12 Sıfır Atık Şefi” belgeseline konu olan tek Türk şef olmuştur.
Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği başta olmak üzere Avrupa’dan Amerika’ya farklı kuruluşların ev sahipliğinde düzenlenen etkinliklerde proje sunumlarıyla Türkiye’yi temsil eden Ebru Baybara Demir ayrıca, 2023’te DLD Münih Konferansında Aenne Burda Yaratıcı Liderlik Ödülü’ne ve Akdeniz Turizm Forum’unda Malta Cumhurbaşkanı HE Dr. George Vella tarafından Özel Ödüle de layık görüldü.